ارزیابی تناسب مکانی- فضایی طرح مسکن مهر شهر یزد

کمبود مسکن و کیفیت نامطلوب مساکن موجود همواره به عنوان یکی از معضلات اجتماعی- اقتصادی در کشور ما مطرح بوده است به طوری که با توجه به سابقه برنامه ریزی طولانی هنوز موفق به حل این مشکل اجتماعی نشده ایم. از این رو، چنین شرایطی، موجب فراهم گشتن زمینه مناسب به منظور طرح مسکن اجتماعی گردید، که این امر در برنامه چهارم توسعه تحت عنوان مسکن مهر تا حدودی جامه عمل پوشید. لذا؛ با توجه به تأثیرات بلندمدت طرح مسکن مهر بر سیما و عملکرد شهرها لازم است احداث آن ها با توجه به عوامل و عناصر جغرافیایی صورت پذیرد تا در عملکرد و کیفیت زندگی شهری تأثیر منفی نداشته باشد و از این طریق سبب کاهش هزینه های اقتصادی- اجتماعی و اکولوژیکی گردد. از این رو، این پژوهش به تحلیل و ارزیابی تناسب طرح مسکن مهر شهر یزد بر اساس معیارهای مکانی- فضایی می پردازد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث شیوه مطالعه به روش توصیفی- تحلیلی شکل گرفته است. به منظور گردآوری اطلاعات این پژوهش از روش اسنادی مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و گزارش ها و اسناد تصویری مانند نقشه های تفکیکی و پایه رقومی و غیر رقومی و همچنین روش میدانی شامل مشاهدات میدانی استفاده شده است. در این پژوهش تحلیل تناسب مکانی به دو بخش تقسیم شده است: 1- اولویت بندی تناسب مکانی سایت های مسکن مهر 2- ارزیابی تناسب مکانی- فضایی پروژه های مورد مطالعه بر اساس معیارهای سازگاری، آسایش و مطلوبیت. در بخش اول با توجه به نتایج نظرسنجی از کارشناسان امور مسکن، سایت های مسکن مهر بر اساس معیارهای مکان گزینی فضاهای مسکونی و با استفاده از مدل-های فرآیند تحلیل سلسله مراتب (ahp) و بهینه سازی چندمعیاره (vikor) اولویت بندی شده اند. در بخش دوم این پژوهش، در راستای ارزیابی تناسب مکانی- فضایی پروژه های مسکن مهر، سه فرضیه مطرح شده است. به منظور آزمون فرضیات پژوهش، استانداردهای مکانی- فضایی کاربری زمین در سه قالب مشخصات مربوط به سازگاری کاربری های پیرامون طرح مسکن مهر، آسایش مکانی پروژه های مورد مطالعه و مطلوبیت محل استقرار این پروژه ها طبقه بندی گردید و با استفاده از توابع تحلیل مکانی، تحلیل شبکه، تحلیل بافر و نیز سایر کاربردهای سیستم اطلاعات جغرافیایی اقدام به تحلیل تناسب مکانی پروژه های مسکن مهر گردید. بر اساس یافته های حاصل از معیار سازگاری، تناسب مکانی پروژه های مسکن مهر با کاربری های پیرامونی کاملاً سازگار (18/76 درصد) می باشد. در ارتباط با معیار آسایش نیز وضعیت دسترسی سایت های مورد مطالعه به خدمات و تسهیلات عمومی مناسب می باشد. همچنین پروژه های مورد مطالعه از لحاظ شاخص های فیزیکی (از قبیل: ارتفاع، شیب اراضی و حریم های جغرافیایی) در وضعیت کاملاً مطلوبی قرار دارند. به طور کلی نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مکان گزینی پروژه های مسکن مهر شهر یزد بر اساس اصول و معیارهای برنامه ریزی شهری شکل گرفته است.